วันนี้ (13 เม.ย.2568) CNN วิเคราะห์ สงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ และจีนปะทุรอบใหม่ เมื่อ ปธน.โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศเก็บภาษีนำเข้าเพิ่มร้อยละ 145 สำหรับสินค้าจากจีนทุกประเภท หลังจากเพิ่งระงับการเก็บภาษีแบบ “ถอนแค้น” กับประเทศอื่น ๆ เมื่อสัปดาห์ก่อน
แต่จีนไม่ยอมถอย ประกาศสู้ถึงที่สุดด้วยการเพิ่มภาษีนำเข้าสินค้าสหรัฐฯ ถึงร้อยละ 125 เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา (11 เม.ย.) สินค้าที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุดคือ “ถั่วเหลือง” ซึ่งเป็นสินค้านำเข้าอันดับ 1 ของจีนจากสหรัฐฯ โดยเฉพาะเมื่อรวมภาษีร้อยละ 10 เดิมที่เริ่มใช้ตั้งแต่เดือน มี.ค.
ทำให้ “ถั่วเหลืองสหรัฐฯ” เจอภาษีรวมสูงถึงร้อยละ 135 ทำให้เกษตรกรอเมริกัน โดยเฉพาะในรัฐที่สนับสนุนทรัมป์ เสี่ยงสูญเสียตลาดใหญ่สุดของพวกเขา
“ถั่วเหลือง” เป็นสินค้าส่งออกทางการเกษตรที่สำคัญของสหรัฐฯ โดยจีนนำเข้าเพื่อใช้เป็นอาหารสัตว์เป็นหลัก ในปี 2567 จีนซื้อถั่วเหลืองจากสหรัฐฯ คิดเป็นมูลค่ามหาศาล แต่สงครามการค้าในสมัยแรกของทรัมป์ (ปี 2561) ทำให้ยอดส่งออกถั่วเหลืองสหรัฐฯ ไปจีนลดลงอย่างมาก ภาคเกษตรสหรัฐฯ สูญเสียรายได้ถึง 27,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยร้อยละ 71 มาจากถั่วเหลือง
ครั้งนี้สถานการณ์ยิ่งเลวร้าย เมื่อจีนตั้งกำแพงภาษีร้อยละ 125 ใหม่ นักวิเคราะห์คาดว่าการนำเข้าถั่วเหลืองจากสหรัฐฯ อาจลดลงเหลือเกือบศูนย์ ซึ่งจะซ้ำเติมเกษตรกรในรัฐที่เป็นฐานเสียงของทรัมป์ เช่น ไอโอวา และ อินเดียนา ขณะที่รัฐผู้ผลิตถั่วเหลืองอันดับ 1 อย่างอิลลินอยส์ และอันดับ 3 อย่างมินนิโซตา ซึ่งเลือกตั้งให้คามาลา แฮร์ริส รองประธานาธิบดีคนก่อน อาจได้รับผลกระทบน้อยกว่าในแง่การเมือง
เพื่อรับมือกำแพงภาษีของทรัมป์ จีนมีกลยุทธ์ที่เฉียบคมและหลากหลายในการลดการพึ่งพาถั่วเหลืองจากสหรัฐฯ ประการแรก จีนหันไปเพิ่มการนำเข้าจาก “บราซิล” ซึ่งเป็นผู้ส่งออกถั่วเหลืองอันดับ 1 ของโลก ในปี 2567 บราซิลครองส่วนแบ่งถึงร้อยละ 73 ของการส่งออกถั่วเหลืองไปจีน และตั้งแต่ปี 2553 การส่งออกถั่วเหลืองของบราซิลไปจีนโตถึงร้อยละ 280
ขณะที่ของสหรัฐฯ นิ่งสนิท ผลผลิตถั่วเหลืองของบราซิลในปีนี้คาดว่าจะทำสถิติสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ทำให้จีนสามารถเพิ่มปริมาณนำเข้าจากบราซิลได้ทันที นอกจากนี้ จีนยังมองไปที่ “อาร์เจนตินา” ซึ่งเป็นผู้ผลิตถั่วเหลืองอันดับ 3 ของโลก เพื่อเสริมทัพการนำเข้า
ประการที่สอง จีนเดินหน้าสร้างพันธมิตรทางการค้าใหม่ ๆ เมื่อเดือน พ.ย.2567 ปธน.สี จิ้นผิง เยือนบราซิลอย่างเป็นทางการเพื่อกระชับความสัมพันธ์ และเมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา (10 เม.ย.) จีนประกาศพร้อมร่วมมือกับกลุ่มประเทศ อาเซียน เพื่อเสริมสร้างการสื่อสารและประสานงานทางการค้า ซึ่งอาจรวมถึงการนำเข้าสินค้าเกษตรจากชาติสมาชิกอย่างมาเลเซียหรืออินโดนีเซีย
นอกจากนี้ รัฐมนตรีพาณิชย์ของจีนยังหารือกับสหภาพยุโรปเมื่อต้นสัปดาห์เพื่อรื้อฟื้นการเจรจาทางการค้า รวมถึงประเด็นยานยนต์ไฟฟ้า แสดงให้เห็นว่า จีนกำลังขยายเครือข่ายพันธมิตรเพื่อต่อสู้กับแรงกดดันจากสหรัฐฯ
ในทางกลับกัน สหรัฐฯ และจีนมีความสัมพันธ์ทางการค้าที่พันผูกกันอย่างลึกซึ้ง จีนส่งออกสินค้าไปสหรัฐฯ มูลค่ามากกว่าที่ซื้อถึง 3 เท่า สร้างส่วนเกินดุลการค้าถึง 300,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งทรัมป์ต้องการลดช่องว่างนี้ด้วยกำแพงภาษี แต่การที่จีนตอบโต้ด้วยภาษีถั่วเหลืองและสินค้าอื่น ๆ อาจทำให้เป้าหมายของทรัมป์สะดุด เพราะเกษตรกรสหรัฐฯ ซึ่งเป็นฐานเสียงสำคัญของเขา จะสูญเสียรายได้มหาศาลจากการที่จีนหันไปซื้อจากคู่แข่ง
การต่อสู้ครั้งนี้อาจยืดเยื้อ โดยจีนมีข้อได้เปรียบจากการกระจายแหล่งนำเข้าและสร้างพันธมิตรใหม่ ขณะที่เกษตรกรสหรัฐฯ โดยเฉพาะผู้ปลูกถั่วเหลือง อาจต้องเผชิญกับวิกฤตซ้ำรอยปี 2561 ซึ่งครั้งนั้นรัฐบาลต้องอัดฉีดเงินช่วยเหลือเพื่อพยุงภาคเกษตร
คำถามสำคัญคือ ทรัมป์จะยอมถอยเพื่อปกป้องเกษตรกรที่เลือกเขา หรือจะเดินหน้าสู้ต่อ แม้ต้องแลกด้วยความเดือดร้อนของฐานเสียงตัวเอง
อ่านข่าวอื่น :
ฮาร์วาร์ดฟ้องทรัมป์! ป้องเสรีภาพการศึกษา ถูกขู่ตัดงบ 9,000 ล้าน